Zaproszenie na III Elbląski Marsz Żołnierzy Wyklętych

Engelking stwierdza, że "jak wynika z badań, Żydów mordowali partyzanci z wszystkich organizacji konspiracyjnych - zarówno AK, jak NSZ, BCh, a także komuniści" *[Więcej o niektórych konkretnych przypadkach mordów na Żydach popełnionych przez oddziały Narodowej Organizacji Wojskowej, Armii Krajowej i Armii Ludowej zob. w: "Zagłada Żydów", 7/2011. Reakcje organizacji kombatanckich na te informacje są podobne do reakcji mieszkańców wsi, w których miały miejsce pogromy.

Na przykład, Światowy Związek Żołnierzy AK wykluczył ze swojego grona 91-letniego Henryka Pawelca za nazwanie swojego byłego dowódcy Mariana Sołtysiaka "Barabasza", zbrodniarzem. "Barabasz" jest na kielecczyźnie, podobnie jak "Ogień" na Podhalu, postacią legendarną. Jego apologetom, podobnie jak i apologetom całego AK widać nie przeszkadza, iż mordował ukrywających się Żydów.]. Oto fragment przytoczonej przez nią relacji Mordechaja Goldhechta:

Aczkolwiek AK nie miało w programie likwidacji Żydów, to te oddziały, które grasowały w okolicy, tropiły zarówno Żydów, jak i Rosjan, nie tylko Niemców. Rewizję przeprowadzili dokładniejszą aniżeli Niemcy. [...] Skwapliwie porwali dolary, po czem wydali wyrok: rozstrzelać. O interwencji nie było mowy. Jeden z Akowców zawołał: kto na ochotnika?

Podniosło się kilka rąk. Kat poprowadził Benka do piwnicy. Usłyszałem dwa strzały [...].

Zofia Kossak-Szczucka przyglądając się polskiej wsi, zauważała jednak pewien proces:

[...] początkowo zachowanie się chłopów wobec zbrodni popełnianych przez Niemców było ludzkie, logiczne i zrozumiałe. Wyrażało się ono w spiesznym zajmowaniu opróżnionych przez żydów placówek, kształceniem młodzieży w rzemiosłach będących wyłącznie przywilejem żydów, jak czapnictwo lub krawiectwo, a równocześnie w bardzo chrześcijańskim udzielaniu pomocy głodomorom zbiegłym z getta. [...] Tak było jeszcze w 1941 r. Dzisiaj bestialstwa niemieckie stępiły wrażliwość wsi. Odebrały pewność sądu.

Przejmowanie majątków i zawodów po Żydach, okraszone "pomocą głodomorom zbiegłym z getta" zmienia się bardzo szybko w bestialskie, gdy tylko okazuje się, że za zbrodnie nie czeka kara. To, że tak szybko nie-żydowscy obywatele polscy (zwani krótko, etnicznie - Polakami) uznali swoich współrodaków Żydów za niegodnych życia, każe podejrzewać, iż nigdy tak naprawdę tego przywileju im nie przyznali. Innymi słowy - Polacy nie traktowali Żydów jako równych sobie i to nie tylko pod względem religijnym (każdemu Polakowi wiadomo było, że "żydostwo" jest czymś nieporównanie gorszym od chrześcijaństwa) 

​​​"To tak, jakby zorganizować marsz nazistów w Oświęcimiu" - mówił w zeszłym roku o Hajnowskim Marszu Żołnierzy Wyklętych jeden z mieszkańców tego miasta. Podobnie jak w 2017 roku narodowcy zapraszali na marsz ulotkami z portretem Romualda Rajsa "Burego". To żołnierza NZW, który wsławił się pacyfikacjami białoruskich wsi na Podlasiu.

Marsz środowisk narodowych budzi w Hajnówce ogromne kontrowersje. To miasto zamieszkane w znacznym stopniu przez prawosławnych Białorusinów. W 2005 roku IPN wydał informację o ustaleniach końcowych śledztwa ws. pozbawienia życia przez oddział Romualda Rajsa ps. „Bury” 79 osób narodowości białoruskiej. Znalazło się w nim zdanie: „Zabójstwa furmanów i pacyfikacje wsi w styczniu lutym 1946 r. nie można utożsamiać z walką o niepodległy byt państwa, gdyż nosi znamiona ludobójstwa”. Mieszkańcy Hajnówki dzisiaj w południe uczcili pamięć ofiar oddziału Narodowego Zjednoczenia Wojskowego.

Kapitan Romuald Rajs, pseudonim Bury. Żołnierz wyklęty, kawaler Virtuti Militari. Tyle że w kilku wsiach na wschodzie kraju mówią, że to bandyta. Strzelał, palił domy, w płomieniach ginęły kobiety i dzieci. 29 stycznia minęła 72. rocznica zbrodni, jakiej dokonał we wsi Zaleszany. Czy ktoś taki nadaje się na polskiego bohatera?

Dom stał kiedyś pośrodku wsi i należał do Dymitra Sacharczuka. Tutaj polscy żołnierze zapędzili wieśniaków, zabili gwoździami drzwi i podpalili strzechę. Sprawcy to członkowie Narodowego Zjednoczenia Wojskowego pod dowództwem Romualda Rajsa, ps. Bury.

W sumie zginęło 16 osób. W komunikacie Instytutu Pamięci Narodowej wśród ofiar wymienione jest ośmioro dzieci. Najmłodsze miało siedem dni.

Zaleszany były pierwszym etapem rajdu oddziału kapitana Rajsa po prawosławnych wsiach. Potem były Wólka Wygonowska, Zanie, Szpaki i Puchały Stare. W ciągu pięciu dni od 29 stycznia do 2 lutego 1946 roku zginęło 79 cywilów.

Piotr Młodzianowski najbardziej zapamiętał ból.

– Dorośli podnieśli mnie, żebym mógł wyjść przez okno: „Aj, aj, mamo! Piecze!”.

Kula otarła się o szyję, zdarła mu skórę, oparzyła. Ludzie naparli na drzwi. Zaczęli uciekać.

Młodzianowski: – Kto jak mógł, przed siebie!

Kławdia Kałużyńska najbardziej zapamiętała to, jak ludzie ruszyli. Wtedy dwie ciotki i babcia wybiegły bez niej.

– Wyparły się mnie, chyba z tego strachu. Trzymałam starszą siostrę za rękę i błagałam: „Mania, nie zostawiaj mnie tutaj”. Żołnierze strzelali, ale nie do nas, tylko ponad głowami. Dobrzy ludzie.

Mikołaj Sacharczuk najbardziej zapamiętał, że wieczorem z całej wsi zostały tylko popioły. Kiedy uciekali ku sąsiednim Toporkom, słyszeli zamknięty w chlewach, stajniach i oborach inwentarz.

Kławdia najbardziej zapamiętała to, jak ludzie ruszyli. Wtedy dwie ciotki i babcia wybiegły bez niej.

– Wyparły się mnie, chyba z tego strachu. Trzymałam starszą siostrę za rękę i błagałam: „Mania, nie zostawiaj mnie tutaj”. Żołnierze strzelali, ale nie do nas, tylko ponad głowami. Dobrzy ludzie.

Mikołaj Sacharczuk najbardziej zapamiętał, że wieczorem z całej wsi zostały tylko popioły. Kiedy uciekali ku sąsiednim Toporkom, słyszeli zamknięty w chlewach, stajniach i oborach inwentarz.

– Ryczało to, kwiczało. Wróciliśmy. Matka patrzyła na cielaki i kobyłę, która się oźrebiła w ogniu. Wszystko spalone. Sierść i kopyta.

Chrapan ! Czekam na relację z obchodów w Elblągu. Z uwagi na wiek i stan zdrowia nie mogłem uczestniczyć w tej imprezie. Myślę , że było dużo radości i swiątecznych uścisków. Rzuć nazwiskami ,, bohaterów " żywych uczestników tamtych wydarzeń. Może znam kogoś , który w styczniu 1946 r wyzwalał  mnie od faszystów. Pamiętam dobrze , bo byłem 6-latkiem.

bylem i widzalem ten zenujacy spektakl , garstka maloswiadomych kiboli , i oczywiscie zdradziecki komuszy sierzant , chrapan mam prozbe , nie opowiadaj ze jestes z pasleka , bo wstyd przynosisz dla mieszkancow naszego miasta 

Widzieliśmy przejeżdzając.  Brawo Narodowcy! 

Chrapan . Ty taka swołocz jesteś ? Znalazłeś sposób na ogłupianie mieszkańców naszego miasta ? I nie tylko miasta , bo czytali twoje głupie teksty moi znajomi z Jelonek , Rychlik, Robit ( ładny cmentarz tu jest ) itd Nie damy się ogłupiać sierżantowi , który buduje swoją pozycję przy pomocy prasy pasłęckiej. Pisz jak przyjęto wykład o wyklętych i kto zapłacił.